Door: Susan Smulders, Partner Moneypenny Consulting & Training
Als de pay off van je bedrijf exact overeenkomt met de titel van een boek van een
Amerikaanse MIT professor ligt het voor de hand om dat boek te lezen. Als daarbij blijkt dat het op een leesbare manier uitnodigt tot nadenken over een aantal relevante arbeidsmarkt vraagstukken waar we ook in Nederland tegen aan lopen, is de keuze snel gemaakt om de eerste boek recensie op dit blog te wijden aan deze Engelstalige, academische publicatie. Er is overigens ook een gratis online edX course gemaakt over dit onderwerp door professor Kochan.
De ondertitel “What future worker, business, government and education leaders need to do for all to prosper” geeft een aantal aanwijzingen over de inhoud. Blijkbaar gaat er iets niet goed en is er actie nodig vanuit verschillende belanghebbenden om te zorgen dat iedereen wel vaart op de arbeidsmarkt van de toekomst. Het zal niet verbazen dat bij een Amerikaanse professor de situatie in de Verenigde Staten centraal staat. De vraag is dan ook gerechtvaardigd of het relevante inzichten biedt voor onze Nederlandse situatie. Na het lezen van dit boek durf ik daar volmondig ja op te zeggen. Natuurlijk zijn er verschillen, maar de overeenkomsten qua trends en uitdagingen zijn veel groter. Ook in Nederland zien we bijvoorbeeld achterblijvende inkomensontwikkeling t.o.v. productiviteitsontwikkeling, de gevolgen van globalisering en automatisering en de zoektocht naar rol en vorm van vakbewegingen (of andere werknemer representatie) in de toekomst. Wel bekroop mij regelmatig het gevoel dat de vraagstukken in de VS een uitvergrote versie zijn van de onze.
Kochan zet eerst in twee hoofdstukken compact en helder uiteen hoe de arbeidsmarkt zich sinds de Tweede Wereldoorlog heeft ontwikkeld. Hij maakt daarin onderscheid tussen de periode van 1945 tot 1980 (waarin werknemers en organisaties nog samen profiteerden van de positieve economische ontwikkeling) en de periode daarna (waarin de baten van economische groei meer bij organisaties dan bij werknemers belandden). Zijn conclusies zijn helder – de “American dream” (ongeacht je achtergrond kun je een goede opleiding volgen en door je best te doen iets van je leven maken) is stuk en zelfs met hard werken is het voor veel Amerikanen lastig om in hun levensonderhoud te voorzien. Klinkt bekend toch? Ook in Nederland blijkt uit inspectie rapporten dat afkomst invloed heeft de schoolcarrière van kinderen en zijn “werkende armen” geen onbekend fenomeen meer.
Na de historische analyse schakelt Kochan door naar oplossingsrichtingen. Centraal daarin staat de “high road” strategie voor arbeidsrelaties in organisaties – een business model dat goed is voor aandeelhouders (lange termijn rendement), voor klanten (kwaliteit) én voor werknemers (goede banen, reëel salaris en opleidingsmogelijkheden). Hij geeft voorbeelden uit heel diverse sectoren van organisaties die succesvol zijn met deze strategie en die hun medewerkers niet alleen beschouwen als essentieel voor de lange termijn bedrijfsvoering, maar hen ook zo behandelen. Daar tegenover staat de “low road” strategie, waarbij mensen vooral worden beschouwd als inwisselbaar productiemiddel en kostenpost. Succesvolle Amerikaanse “high road” cases zijn bijvoorbeeld Market Basket (supermarkten) en Kaiser Permanente (gezondheidszorg).
Minstens zo boeiend is het voorbeeld van Saturn (auto industrie) dat na een succesvolle start stuk is gelopen op gevestigde belangen en traditionele denkbeelden. Een omschakeling naar een “high road” strategie gaat namelijk niet vanzelf. Het vereist visie, creativiteit en moed bij alle partijen. Van werkgevers en managers vraagt het bijvoorbeeld andere waarden, meer samenwerking met elkaar en onderwijsinstellingen en nieuwe manieren van werken (op basis van ‘high performance principles” zoals vertrouwen). Werknemers en hun representatie zoals de vakbeweging zullen zich onder andere anders moeten organiseren om een tegenwicht te kunnen bieden aan organisaties maar moeten ook verantwoordelijkheid nemen voor de eigen ontwikkeling. En de overheid moet het aandurven om bijvoorbeeld innovatie in arbeidsrelaties te stimuleren en de gevolgen daarvan te feitelijk te onderbouwen. Dat hoeft overigens niet alleen op nationale schaal maar kan ook op lokaal of bedrijfsniveau.
Ook in Nederland zou in mijn optiek de discussie over de toekomst van de arbeidsmarkt gebaat zijn bij een “high road” insteek van alle partijen. De oplossingen van gisteren zijn niet het antwoord op de vragen van morgen. Maar de vragen van morgen van de werknemers van de toekomst zijn wel reële vraagstukken waar wij als samenleving een antwoord op moeten formuleren. En dat antwoord ligt niet pasklaar op de plank – in Amerika of in Nederland.
Hoewel het een Engelstalig academisch boek is, is het toegankelijk en begrijpelijk geschreven. Het boek bevat de nodige voorbeelden die de aangereikte concepten tastbaar maken. Het is in essentie een beschouwing van de toekomst van werk – geen “how to” boek met praktische tips en tricks. Een aanrader voor mensen die geïnteresseerd zijn in de arbeidsmarkt waar aanstormende generaties mee te maken krijgen en die zich willen laten inspireren om na te denken over de toekomst van werken en samenwerken in de maatschappij als geheel. En uiteraard kun je ook de online edX course volgen of terugkijken.
Shaping the Future of Work
What Future Worker, Business, Government, and Education Leaders Need To Do For All To Prosper
Thomas A. Kochan
159 pagina’s
Business Expert Press
Er wordt veel gepubliceerd over toekomstige manieren van werken en samenwerken. Een paar keer per jaar zetten wij een van die boeken in de schijnwerpers. Dit is de eerste recensie in deze reeks.
Moneypenny is al sinds 2000 expert in nieuwe werkvormen en het future proof maken van organisaties. Wil je meer info over wat we voor jouw organisatie kunnen betekenen? Bel of app dan rechtstreeks met Susan Smulders (06-45766097) of Marianne Sturman (06-51222840) of vul ons contactformulier in, dan nemen wij contact met jou op.
(020) 42 60 760 
