Een oudervriendelijke werkomgeving is goed voor kinderen
Door: Susan Smulders, Partner Moneypenny Consulting & Training
Wat hebben Jesse Klaver en Mark Zuckerberg gemeen? In ieder geval dat ze allebei werkende vader zijn en dat ze bewuste keuzes maken ten aanzien van de tijd die ze met hun kinderen spenderen. En dat kan dus betekenen dat er geen formatie onderhandelingen zijn op vrijdag of dat de CEO van Facebook twee maanden niet op kantoor is na de geboorte van zijn dochter. Anno 2017 zijn dit soort keuzes wellicht nog eerder uitzondering dan regel, maar kijkend naar de wensen van de “millennials” die een steeds groter deel van de huidige arbeidsmarkt vormen, gaat dat de komende jaren veranderen.
1 juni is de dag van het kind. Een mooie aanleiding voor een gesprek over de toekomst van werken en ouderschap met Joyce Knappe en Jokelien van Houten van Pro Parents, een Social Entreprise gericht op zorginnovatie. “Kennis uit de ouder en kind zorg integreren in de arbeidsmarkt en wetenschappelijke know-how over de ontwikkeling van ouders en kinderen praktisch beschikbaar maken voor ouders, dat is de missie van Pro Parents.” Het doel van de organisatie is tweeledig: 1. vaders en moeders gelukkig maken en houden en 2. samen met werkgevers investeren in de volgende generatie. Want “Steun die je aan ouders geeft, geven zij door aan hun kinderen”, aldus Joyce. Pro Parents ondersteunt (aanstaande) ouders en organisaties met training en advies en draagt zo bij aan een “oudervriendelijke werkomgeving”.
“Geluk stel ik niet uit tot na werktijd” – zo vat Knappe het credo van de jonge generatie samen. “De ratrace is niet meer van deze tijd”. Balans tussen werk en privé is geen nice-to-have maar een randvoorwaarde. Juist in de periode van gezinsvorming en beginnend ouderschap en zeker voor hoogopgeleide en ambitieuze vrouwen en mannen. Werkgevers realiseren zich dat ze iets kunnen en moeten doen om aantrekkelijk te blijven voor talent, juist in de spitsuurfase van het leven. Het helpt bijvoorbeeld om organisaties bewust te maken dat de transitie naar ouderschap en het vinden van een nieuw levensritme lang kan duren. Dat is dus niet afgelopen na een zwangerschapsverlof. “Of het snel of langzaam gaat hangt samen met veel factoren. Op een deel heb je zelf invloed, op een deel niet. ” Als organisatie kun je (aanstaande) ouders ook ondersteunen in deze transitie, bijvoorbeeld met persoonlijk ontwikkelprogramma’s of door de manier van werken, samenwerken en aansturen minder tijd en plaats afhankelijk en daarmee oudervriendelijker te maken.
Denkkader: draagkracht en draaglast
Pro Parents verzorgt dit soort ontwikkelprogramma’s. Daarin wordt gewerkt met een denkkader waarin een hiërarchie aan keuzes centraal staat. De essentie: je draagkracht vergroten en je draaglast verminderen. Bewust keuzes maken op basis van beschikbare wetenschappelijke kennis en inzicht in je persoonlijke situatie kunnen draagkracht verhogend werken. Ook goed voor jezelf zorgen helpt. Draaglast vermindering heeft o.a. te maken met praktische zaken (“Wat besteed ik uit en wat doe ik zelf”). Ook als je je minder schuldig voelt over de keuzes die je maakt kan je “last” beduidend minder worden. Een tip van Joyce en Jokelien: “Maak anderen deelgenoot van je zoektocht naar balans. Ga het gesprek aan – met je partner, maar ook met je werkgever”.
Kennis biedt perspectief
Hoewel er nog veel onontgonnen terrein is in de wetenschap die zich bezighoudt met werkende ouders en hun kinderen (bijv. de psychologie van ouderschap), is er op andere gebieden (zoals ontwikkeling van kinderen en hechtingsrelaties) al veel kennis beschikbaar. Pro Parents gebruikt die beschikbare kennis in de programma’s. “Kennis biedt perspectief”, vertelt Joyce. Ze gebruikt een (voor mij heel herkenbaar) voorbeeld dat ze vaak hoort . Ouders hebben het bijvoorbeeld over “bij de crèche je huilende dreumes van je moeten afpellen, en vervolgens een kwartier zelf zitten huilen in de auto.” Schuldgevoel met een hoofdletter S! “Het helpt voor ouders om te weten dat een dramatisch afscheid, onderdeel is van een normale ontwikkeling in gehechtheid bij kinderen. Het is ongelooflijk belangrijk dat ouders leren hoe hechting ontstaat en verloopt en hoe ze gedrag goed kunnen herkennen en interpreteren. Die kennis biedt een breder perspectief en daarmee meer ruimte”.
Felle debatten
Weinig onderwerpen roepen zulke felle reacties op als alles wat met de combinatie werken en ouderschap te maken heeft. “De onderwerpen raken ons diep en persoonlijk. Het gaat in feite over het voortbestaan van onze soort, daarnaast zijn wij allemaal kind geweest en iedereen herkent de behoefte aan geborgenheid”, zegt Joyce. Bovendien zijn er heel veel ‘anderen’ die allemaal hun eigen (vaak diepgewortelde) ideeën hebben over hoe je werken en ouderschap al dan niet zou moeten combineren. “Iedereen heeft wel een mening over ouderschap. Een zoals wij dat noemen ‘norm-vrij denkkader’ is dan een heel welkome manier om hierover in gesprek te kunnen gaan. Ervaringen van anderen en peer support zijn daarnaast ook heel belangrijk voor ouders”
Het zou mooi zijn als de arbeidsmarkt meer wordt ingericht langs de natuurlijke ontwikkelingslijnen van ouders en kind – en dat is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de overheid, werkgevers en werknemers. Interessante invalshoek daarbij is dat uit onderzoek blijkt dat (verplicht) vaderschapsverlof gunstige effecten heeft voor alle betrokkenen. Wellicht is dat een punt om nog eens mee te nemen in de gesprekken over een nieuw regeerakkoord – ook als Jesse Klaver niet terugkomt aan de onderhandelingstafel.
